تیم تولید محتوا
دنیای رنگ های صنعت نساجی میتواند برای هر کسی گیجکننده و گمراهکننده باشد، چون با انواع مختلف رنگهای موجود در جهان، دانستن اینکه کدام رنگ را باید برای چه پارچهای استفاده کنید، میتواند دشوار باشد. در واقع انتخاب رنگ مناسب برای یک پارچه، تصمیمی حیاتی در دنیای پر جنبوجوش منسوجات است، چون رنگ و کیفیت محصول نهایی به شدت به این انتخاب بستگی دارد. برای کسبوکارهایی که در صنعت نساجی فعالیت میکنند، انتخاب رنگ مناسب یکی از جنبههای اساسی عملیات آنها است. بدین منظور، در این مقاله قصد داریم تا تمام آنچه که باید از انواع رنگ های نساجی بدانید را برای شما بیان کنیم. همچنین نگاهی گذرا به تاریخچه این رنگها خواهیم داشت و انواع رنگها و روشهای رنگرزی در صنعت نساجبی را مرور خواهیم کرد. در انتها نیز نگاهی به ملاحظات زیست محیطی رنگهای نساجی میاندازیم. پس تا انتها با ما همراه باشید!
درحال حاضر، مدتهاست که صنعت محصولات نساجی استفاده از رنگهای طبیعی را پشت سر گذاشته است، اما از نظر تاریخی، در ابتدا همهی این رنگها از طبیعت میآمدند و منابع اولیه آنها شامل حیوانات یا گیاهان بودند. در واقع رنگ های نساجی اکثراً از ریشهها، انواع توتها، پوست درختان، برگها، چوب و سایر مواد طبیعی مانند قارچها بهدست میآمدند. باستانشناسان حتی شواهدی از رنگرزی منسوجات در دوره نوسنگی که بهعنوان عصر حجر جدید شناخته میشود (و در حدود 10200 قبل از میلاد آغاز شد)، پیدا کردهاند؛ مثلا در چین، شواهدی از حدود 5000 سال پیش وجود دارد که نشان میدهد انواع رنگ های نساجی از حشرات، پوست و گیاهان ساخته شدهاند.
این رنگها اگرچه مؤثر بودند، اما ابتدایی و ساده بودند و اغلب رنگهای طیف قرمز (مانند قرمز، قهوهای و نارنجی) را شامل میشدند. همچنین، معمولا این رنگها بعد از کمی استفاده از بین میرفتند و از روی پارچهها پاک میشدند. اما رنگسازهای مجللتر (موادی که رنگ تولید میکنند) که رنگهای درخشان و دائمی تولید میکنند (مانند رنگهای طبیعی که از جانوران بی مهره گرفته میشدند)، تا دوران قرون وسطی محبوبیت زیادی پیدا نکردند. در همان دوره، رنگهای گیاهی مانند نیل بری، نیل هندی، زعفران و روناس به کالاهای تجاری مهمی در سراسر آسیا و اروپا تبدیل شدند. سپس ناوگان اسپانیایی، کشینل (رنگیزهای که از حشرهای به همین نام بهدست میآید) و درخت بقم را به اروپا معرفی کردند و بدینترتیب میزان رنگهای موجود را افزایش دادند.
اما زمانی که اروپا مستعمرهنشینان را به آمریکا فرستاد، رنگهای طبیعی جدیدی با آنها به اروپا برگشت. این رنگهای طبیعی همچنان بر بازار جهانی نساجی تسلط داشتند، تا اینکه ویلیام پرکین در سال 1856، رنگ مووین (بنفش مصنوعی غنی) را ایجاد کرد. سپس در سال 1869، رنگ قرمز یافت شده در Madder (روناس) اولین رنگدانه طبیعی بود که بهصورت مصنوعی تکثیر شد و بدینترتیب انسان شروع به کاهش استفاده تولید رنگ های نساجی از منابع طبیعی کرد. بدینترتیب رنگ های نساجی به عصر نوین وارد شدند.
امروزه انواع مختلفی از رنگ های صنعت نساجی وجود دارد که هر کدام بر اساس ترکیب شیمیایی و روشهای کاربرد متفاوت هستند. یکی از طبقهبندیهای معروف انواع رنگ های نساجی بهصورت زیر است:
امروزه از طیف گستردهای از متودها برای رنگآمیزی موفق پارچه استفاده میکنند. در ادامه ما 6 روش اصلی رنگرزی منسوجات را آوردهایم:
باتیک که از جزیره جاوه اندونزی سرچشمه میگیرد، یکی از قدیمیترین فرآیندهای رنگرزی منسوجات است. این روش شامل پوشاندن بخشهایی از پارچه با موم است، بهطوری که تنها قسمتهای موم نشده در معرض رنگ های نساجی قرار میگیرند. سازنده ممکن است این فرآیند را چندین بار (مثلا با استفاده از مجموعهای از رنگ های نساجی مختلف) برای ایجاد جلوههای منحصر بهفرد مانند رگهها یا نقطهها تکرار کند. باتیک بهطور سنتی برای پوشاک و لباسهای بافتنی استفاده میشود. امروزه باتیک مدرن، میتواند به الگوهای روشنتر و پیچیدهتری دست یابد. روند کلی برای رنگرزی باتیک بهصورت زیر است:
در این روش رنگرزی که روشی برای رنگرزی کالاهایی که مخلوطی از الیاف گوناگون میباشند است، با استفاده از یک حمام رنگ، جلوههای رنگی متنوعی روی پارچه ایجاد میکنند.Cross-Dyeing روشی سریع و ارزان است، اما نتایجی به خوبی سایر تکنیکها دارد. این امر Cross-Dyeing را به یک روش رنگآمیزی محبوب پارچه تبدیل میکند. روند کلی برای رنگرزی کالاهای مخلوط بهصورت زیر است:
رنگرزی نخ قبل از بافته شدن پارچه اتفاق میافتد و شامل غوطهوری جزئی یا کامل نخ در محلول رنگ است.
در روش Piece Dyeing، توپ پارچه قبل از برش داده شدن به شکل یک لباس کامل رنگ میشود. میتوان از آن برای پارچه کشباف یا پارچه بافته شده استفاده کرد. در زیر مراحل رنگرزی توپ پارچه آورده شده است:
در یکی از انواع روش Piece Dyeing، منسوجات در یک سیمپیچِ طناب مانند روی یک قرقره پردازش میشوند. پارچه به درون یک مخزن حاوی رنگ های نساجی داخل شده و سپس خارج میشود.
بیشتر بخوانید: صنایع نساجی و سولفات مس
رنگرزی Vat در یک سطل یا خمره انجام میشود. رنگهای Vat رنگدانههای نامحلول هستند. آنها در ابتدا فقط از گیاهان بهدست میآمدند، اما اکنون میتوان آنها را بهصورت مصنوعی تولید کرد. رنگرزی Vat معمولاً برای لوازم داخلی، سایبان، حوله و پیراهن استفاده میشود. در ادامه مراحل استاندارد برای این فرآیند آمده است:
در طول رنگرزی محلول، درحالی که نخها تشکیل میشوند، سازنده رنگ را به محلول پلیمری (مایعی که از آنها نخ ساخته میشود) اضافه میکند. سپس الیاف را بهصورت قرقرهای از نخ میچرخانند. رنگرزی محلول، رنگ را بهطور کامل با محلول پلیمری الیاف مخلوط میکند و پس از اکسترود شدن، فیبر تولید شده به رنگ مورد نظر در میآید.
سطح سمیت هر رنگ نساجی به ترکیب شیمیایی و کاربرد آن بستگی دارد؛ مثلا تحریک پوست و مشکلات تنفسی ممکن است بهدلیل مواد شیمیایی سمی در برخی رنگهای مصنوعی مانند رنگهای آزو ایجاد شود. برای اطمینان از پایداری و ایمنی، استفاده از جایگزینهای رنگ سازگار با محیط زیست مانند رنگهای طبیعی یا «رنگهای مصنوعی کم تاثیر» توصیه میشود.
مواد مضر در فرآیندهای رنگرزی منسوجات تهدیدی برای سازههای آبی، آبراهها و محیط زیست هستند. بنابراین، امروزه دولتها از صنعت نساجی میخواهند تا در زنجیره تامین خود (از مواد خام تا تولید پوشاک) شفافیت داشته باشند تا بتوانند آلودگی ناشی از پساب رنگرزی را کاهش دهند.
آپادانا پارسه زنجان بهعنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سولفات مس صنعتی در ایران، ارتباط تنگاتنگی با رنگ های صنعت نساجی دارد، اما چگونه؟! در صنعت رنگرزی و رنگ های نساجی، رنگهایی وجود دارند که از سولفات مس (کات کبود یا زاج کبود) بهعنوان یکی از مواد کمکی استفاده میکنند. سولفات مس بهویژه در رنگرزی برخی از الیاف طبیعی مانند پنبه، پشم و ابریشم مورد استفاده قرار میگیرد. در زیر توضیحی درباره نقش سولفات مس در این فرآیند آمده است:
شما میتوانید برای خرید سولفات مس از طریق صفحه محصولات آپادانا اقدام کنید. همچنین برای کسب اطلاع از قیمت سولفات مس و دریافت مشاوره تخصصی درباره انواع محصولات سولفات مس، میتوانید از طریق راههای ارتباطی موجود در پایین صفحه با کارشناسان آپادانا پارسه زنجان شیمی تماس حاصل فرمایید.
در این مقاله انواع رنگ های نساجی را بررسی کردیم و دیدیم که رنگرزیِ انواع مختلف رنگ های نساجی چگونه انجام میشوند. همچنین دیدیم که شما میتوانید با استفاده از سولفات مس در فرآیند رنگرزی، پارچههایی با رنگهای زنده و بادوام تولید کنید.
انواع رنگ های نساجی در سه نوع طبیعی، مصنوعی و ترکیبی وجود دارند. رنگهای طبیعی سازگار با محیطزیست هستند و از گیاهان و مواد معدنی ساخته میشوند، درحالی که رنگهای مصنوعی رنگهای روشنتری ارائه میدهند، اما مبتنی بر مواد شیمیایی هستند. رنگهای ترکیبی بهترین ویژگیهای هر دو نوع قبلی را برای یک رویکرد رنگبندی متعادلتر ترکیب میکنند.
در صنعت مد، از انواع رنگ های نساجی برای پارچههای خاص استفاده میشود. رنگهای اسیدی روی ابریشم، پشم و نایلون به خوبی کار میکنند، درحالی که رنگهای reactive برای پنبه، کتان و ابریشم مصنوعی ایدهآل هستند. رنگهای پراکنده هم برای پلیاستر و استات مناسبند، درحالی که رنگهای پیگمنت را میتوان با استفاده از تکنیکهای مختلف مانند نقاشی دستی یا چاپ روی صفحه روی پارچههای مختلف اعمال کرد.
شرکت آپادانا پارسه زنجان شیمی با بیش از چند دهه فعالیت در حوزه تولید محصولات شیمیایی صنعتی، به تولید و صادرات انواع سولفات مس بدون اسید نیتریک پرداخته و توانسته پاسخگوی نیازهای مشتریان در صنایع مختلف باشد.
0 پاسخ