تمام چیزهایی که باید از مخلوط بردوفیکس بدانید

مخلوط بردوفیکس (به انگلیسی: Bordeaux Mixture یا مخلوط بردو)، یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین قارچ‌کش‌های مورد استفاده در کشاورزی است که نخستین بار در اواخر قرن نوزدهم میلادی در منطقه بوردوی فرانسه مورد استفاده قرار گرفت. این ترکیب از سولفات مس و آهک تهیه می‌شود و به‌دلیل خواص محافظتی و درمانی خود، از همان ابتدا به‌سرعت در میان کشاورزان محبوبیت یافت.

این ماده به‌ویژه در کنترل بیماری‌های قارچی در تاکستان‌ها، باغ‌های میوه و محصولات زراعی مختلف، مؤثر است. در واقع در حوزه کشاورزی و باغبانی، جایی که نبرد با آفات و بیماری‌ها در تمام طول سال ادامه دارد، بردو به‌عنوان یک مدافع سرسخت برای محصولات زراعی و گیاهان زینتی عمل می‌کند. این معجون ارزشمند، پس‌از بیش‌از یک قرن، همچنان یک متحد قابل اعتماد برای کشاورزان، باغداران و صاحبان تاکستان در سراسر جهان است. در این راهنمای جامع، ما به مزایای سم قارچ‌کش بردوفیکس می‌پردازیم و بهترین روش‌ها برای استفاده مؤثر از آن را بررسی می‌کنیم.

بردوفیکس چیست؟

مخلوط بردو یک قارچ‌کش سطحی است که به‌عنوان قارچ‌کش تماسی نیز شناخته می‌شود و به‌طور کلی بر پایه مس کار می‌کند؛ یعنی ماده مؤثر درون آن، عنصر مس است. مس، با علامت شیمیایی Cu، یک کاتیون دو ظرفیتی است (به این معنی که دارای 2 بار مثبت است) که جایگزین کلسیم و منیزیم (Ca و Mg نیز دو ظرفیتی هستند) در پلیمرهایی می‌شود که دیواره سلولی قارچ را می‌سازند؛ بنابراین پروتئین‌های ساختاری و آنزیمی آن‌ها را دناتوره می‌کند و به لیپیدهای غشایی آن‌ها آسیب می‌رساند.

مس همچنین، یک کاتالیزور مهم برای سنتز کلروفیل است و علاوه‌براین، یکی از مؤثرترین قارچ‌کش‌های پیشگیرانه‌ای است که ما برای مبارزه با بسیاری از بیماری‌های قارچی معمول در درختان، در دسترس داریم. انگور، زیتون، میوه‌های دارای هسته سخت (مانند هلو و خرما)، میوه‌های خانواده سیب، مرکبات، محصولات سولاناسه (به‌ویژه گوجه‌فرنگی) و غیره، هیچ‌کدام از حملات قارچی مستثنی نیستند. این حملات می‌توانند ویرانگر باشند؛ زیرا اغلب گیاهان را به‌طور یکسان تحت تأثیر قرار می‌دهند و به برگ‌ها، ساقه‌ها و ریشه‌های هر درختی حمله می‌کنند. گیاهان آسیب‌دیده، رنگ غیرطبیعی از خود نشان می‌دهند، ساختار آن‌ها خراب می‌شود و عملکرد منظم آن‌ها مختل می‌شود.

اما برای مقابله با این قارچ‌ها، مس را می‌توان به‌شکل اکسید کلرید، هیدروکسید و به‌طور خاص به‌عنوان مخلوط بردو استفاده کرد. بااین‌حال امروزه مخلوط بردو به تمامی موارد دیگر ترجیح داده می‌شود؛ چون فرمولاسیون‌های مخلوط بردوفیکس موجود در بازار (مانند محصولات پودری که به آب حساس هستند و باید پیش‌از استفاده رقیق شوند)، حاوی نوعی فرمول‌های کمکی هستند که اثر مس به‌عنوان ماده فعال را شدیدتر و عملکرد آن را تقویت می‌کنند.

حتی بسیاری از این ترکیبات چسبنده هستند؛ بنابراین با اتصال به ساقه و برگ درختان، کارایی و کاربرد مخلوط را افزایش می‌دهند. علاوه‌براین، برخی از بردوهای آماده موجود در بازار، دارای تثبیت‌کننده هستند؛ بنابراین می‌توانند برای مدتی طولانی‌تر درختان را در برابر قارچ‌ها مقاوم کنند.

بااین‌حال، برخی سازندگان چیزی تحت عنوان quanto basta روی برچسب مواد تشکیل‌دهنده مخلوط آماده ذکر می‌کنند، که این عبارت همچنان یک ابهام است که سازندگان، آن را فاش نمی‌کنند و کسی هم نمی‌داند که این ترکیب دقیقاً چیست؛ بنابراین هنگام استفاده از مخلوط‌های آماده، خطر ورود موادی به خاک وجود دارد که ما اصلاً نمی‌دانیم چیستند؛ اما خوشبختانه، شما با در اختیارداشتن مقداری سولفات مس، می‌توانید مخلوط بردوفیکس خانگی خود را بسازید.

ترکیب شیمیایی مخلوط بردوفیکس

مخلوط بردو یک محلول ساده است که می‌توان ساده‌ترین فرم آن را در خانه با استفاده از آب معمولی درست کرد. به‌طور کلی این مخلوط از سه عنصر ساده تشکیل شده است:

1. سولفات مس، CuSO4، ترجیحاً به‌صورت پودر (برای انحلال راحت‌تر)؛ اما می‌توان از تکه‌های CuSO4 نیز استفاده کرد. (یک سولفات مس خوب و بدون اسید نیتریک را می‌توانید در صفحه خرید سولفات مس پیدا کنید).
2. آهک، ترجیحاً آهک زنده، که اکسید کلسیم (CaO) است. اگر یافتن آن دشوار است، می‌توان از آهک هیدراته استفاده کرد.
3. آب سرد معمولی.

همان‌طور که می‌دانید سولفات مس اسیدی است و pH آن کمتر از 7 است. درحالی‌که آهک قلیایی است؛ به این معنی که دارای pH بالاتر از 7 است؛ بنابراین مخلوط‌کردن آن‌ها به نسبت مولی مساوی با هم، منجر به واکنش خنثی‌سازی و تولید محصولی با pH 7 می‌شود. به‌طور واضح، با تغییر نسبت سولفات مس و آهک، می‌توان مخلوط‌های اسیدی (که به‌سرعت عمل می‌کنند؛ اما به‌دلیل مقدار زیاد سولفات مس بسیار سمی و سوزاننده هستند)، یا مخلوط‌های قلیایی (با مقدار آهک بیشتر، که سرعت عمل کمتری دارند؛ اما به‌دلیل افزایش چسبندگی پایدارتر هستند) را به‌دست آورد؛ اما به‌عنوان یک دستورالعمل کلی، می‌توانید مخلوط بردوفیکس خانگی خود را به‌صورت زیر بسازید:

1. یک ظرف 20 لیتری بردارید، 10 لیتر آب در آن بریزید و سپس 1 کیلوگرم مس سولفات (یا کات کبود) به آن اضافه کنید. اطمینان حاصل کنید که مخلوط، به‌طور کامل حل شود و هیچ اثری از مس سولفات‌ها باقی نماند. برای انجام این کار، مخلوط را هم بزنید تا فرایند تسریع شود. می‌توانید سولفات مس را یک شب زودتر در آب گرم خیس کنید تا راحت‌تر در آب حل شود.
2. 1 کیلوگرم آهک را در 90 لیتر آب در یک ظرف 150 لیتری حل کنید.
3. پس‌از حل‌کردن دو ترکیب به‌صورت جداگانه، آن‌ها را با هم مخلوط کنید (بهتر است سولفات مس را به مخلوط آهک اضافه کنید). سپس کل مخلوط را هم بزنید و تمام.

تاریخچه استفاده از مخلوط بردوفیکس

در قرن نوزدهم، شیوع بیماری‌های انگور در میان تاک‌های Vitis vinifera در برخی نواحی اروپا رخ داد. این شیوع توسط آفاتی ایجاد شد که این انگورها نسبت به آن‌ها مقاومت نداشتند و توسط انگورهایی که به‌عنوان نمونه‌های گیاه‌شناسی از آمریکا به اروپا آورده شده بودند، منتقل شدند. به‌طور کلی این آفات شامل کپک و سایر بیماری‌های ناشی از قارچ‌ها بودند.

اما پس‌از این اتفاق، یک پروفسور گیاه‌شناسی به نام پیر-ماری-الکسیس میلارد از دانشگاه بوردو در فرانسه این بیماری را در تاکستان‌های منطقه بوردو مورد مطالعه قرار داد. او پس‌از مدتی فهمید که تاک‌های نزدیک به جاده‌ها، کپک نمی‌زنند، درحالی‌که همه درختان انگور در قسمت‌های داخلی باغ‌ها تحت تأثیر بیماری قرار گرفته‌اند. پس‌از پرس‌وجو، او متوجه شد که صاحبان این باغ‌ها بر روی تاک‌های کنار جاده‌ای، مخلوطی از CuSO4 و آهک پاشیده بودند تا عابران را از خوردن انگور بازدارند؛ زیرا این مواد هم قابل مشاهده بودند و هم بسیار تلخ.

بنابراین وقتی عابری می‌دید که بر روی انگورهای کنار جاده سولفات مس و آهک پاشیده‌اند از خوردن آن‌ها منصرف می‌شد! این امر باعث شد که آقای میلارد آزمایشاتی را با این مخلوط انجام دهد. این آزمایشات عمدتاً در تاکستان‌های Château Dauzac انجام شد، جایی که ارنست دیوید، مدیر فنی Dauzac به او کمک می‌کرد. میلارد یافته‌های خود را در سال 1878 منتشر کرد و بدین ترتیب این ماده متولد شد!

بیشتر بخوانید: نحوه استفاده از قارچ کش بردوفیکس

مزایا و خواص مخلوط بردوفیکس

تا اینجا دیدیم که مخلوط بردوفیکس چیست و اکنون وقت آن رسیده است که خواص این معجون را بررسی کنیم:

• کنترل مؤثر بیماری: مخلوط بردو به‌دلیل اثربخشی در برابر طیف گسترده‌ای از بیماری‌های قارچی و باکتریایی مشهور است. این فرمولاسیون هم برای محافظت از تاکستان‌ها در برابر کپک یا سفیدک کرکی (که توسط قارچ‌های تیره peronosporaceae ایجاد می‌شود) و هم برای حفظ درختان میوه از «لکه برگ» مناسب است.
• محافظت برای مدت‌زمان طولانی: برخلاف برخی از قارچ‌کش‌های شیمیایی که به‌سرعت پس‌از استفاده از بین می‌روند، بردو می‌تواند محافظت درختان در برابر بیماری‌ها را برای مدت طولانی فراهم کند. این ویژگی به‌خصوص برای مناطقی با بارندگی مکرر یا رطوبت بالا که فشار بیماری بر روی درختان در آن مناطق بالاتر است، مفید است.
• راه‌حل مقرون‌به‌صرفه: این محلول را می‌توان با استفاده از مواد اولیه در دسترس (آب، سولفات مس، آهک) تهیه کرد که این موضوع، بردو را به گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای تولیدکنندگان کوچک و باغداران عمده تبدیل می‌کند. مقرون‌به‌صرفه‌بودن آن، همراه با اثربخشی بالایش، آن را به گزینه‌ای ارجح برای شیوه‌های پایدار مدیریت آفات تبدیل می‌کند.
• تطبیق‌پذیری: بردو برای استفاده در انواع محصولات زراعی از جمله انگور، سیب، هلو، گوجه‌فرنگی و گیاهان زینتی مناسب است. تطبیق‌پذیری و سازگاری آن با سیستم‌های کشاورزی مختلف، آن را به ابزاری همه‌کاره برای استراتژی‌های مدیریت یکپارچه آفات تبدیل کرده است.
• کمک به کشاورزی ارگانیک: این ماده به‌عنوان یک قارچ‌کش طبیعی، در کشاورزی ارگانیک نیز کاربرد دارد و می‌تواند به کاهش استفاده از قارچ‌کش‌های شیمیایی کمک کند.

کاربردهای مخلوط بردوفیکس

مخلوط بردو به‌عنوان یک قارچ‌کش و باکتری‌کش مؤثر در کشاورزی کاربردهای گسترده‌ای دارد. این ترکیب به‌دلیل خواص محافظتی و درمانی خود، در انواع محصولات کشاورزی و باغی به کار می‌رود. در ادامه به بررسی کاربردهای اصلی مخلوط بردو در کشاورزی می‌پردازیم:

تاکستان‌ها (انگور)

بردو میکسچر در تاکستان‌ها برای کنترل بیماری‌های قارچی متعددی استفاده می‌شود. مهم‌ترین این بیماری‌ها عبارتند از:

• سفیدک کرکی (Downy Mildew): این بیماری که توسط قارچ Plasmopara viticola ایجاد می‌شود، می‌تواند خسارات جدی به برگ‌ها و خوشه‌های انگور وارد کند. مخلوط بردوفیکس با ایجاد یک لایه محافظ بر روی برگ‌ها و خوشه‌ها، از نفوذ قارچ جلوگیری می‌کند.
• سفیدک گردی یا آردی (Powdery Mildew): این بیماری نیز توسط قارچ‌های رسته erysiphales ایجاد می‌شود و می‌تواند به برگ‌ها، ساقه‌ها و خوشه‌های انگور آسیب برساند. مخلوط بردوفیکس در کنترل و کاهش این بیماری نیز مؤثر است.

باغ‌های میوه

مخلوط بردو در باغ‌های میوه نیز به‌عنوان یک قارچ‌کش مؤثر به کار می‌رود. برخی از کاربردهای رایج آن در این زمینه عبارتند از:

• سیب و گلابی: کنترل بیماری‌هایی نظیر لکه سیاه سیب (Apple Scab) و آتشک (Fire Blight؛
• هلو و شلیل: مقابله با بیماری‌هایی مانند پیچیدگی برگ هلو (Peach Leaf Curl)؛
• گیلاس و آلبالو: جلوگیری از بروز بیماری‌هایی مثل لکه برگی (Leaf Spot).

سبزیجات و صیفی‌جات

این ماده برای محافظت از سبزیجات و صیفی‌جات در برابر بیماری‌های قارچی نیز کاربرد دارد. از جمله کاربردهای مهم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گوجه‌فرنگی: کنترل بیماری‌هایی مانند (Late Blight) و سفیدک آردی (Powdery Mildew)؛
• سیب‌زمینی: مقابله با بیماری‌های (Late Blight) و سایر بیماری‌های قارچی؛
• هویج و کرفس: جلوگیری از بروز بیماری‌های لکه برگی و پوسیدگی‌های قارچی.

درختان زینتی و گل‌ها

درختان زینتی و گل‌های باغی نیز از کاربردهای بردو میکسچر بهره‌مند می‌شوند. این ترکیب برای کنترل بیماری‌های قارچی نظیر سفیدک کرکی و لکه برگی در گل‌های رز، آزالیا، کاملیا و دیگر گیاهان زینتی استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: بیماری های قارچی در گیاهان

نحوه و میزان استفاده از مخلوط بردوفیکس براساس نوع بیماری

این ماده براساس شدت حمله بیماری به گیاه، می‌تواند درست پس‌از آماده‌سازی استفاده شود. مهم است اطمینان حاصل کنید که گیاه کاملاً با مخلوط پوشانده شود و این مخلوط را به‌خصوص در قسمت زیرین برگ‌ها که روزنه‌های زیادی دارند، بمالید. استفاده از تجهیزات مناسب برای سمپاشی، مانند کوله سمپاشی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مناسب مانند دستکش و ماسک ضروری است. علاوه‌براین، برای هرگونه محصول و نوع حمله قارچی، استفاده از دوزهای زیر توصیه می‌شود:

• انگور: در برابر سفیدک کرکی، پوسیدگی و بوتریتیس، حدود 400 تا 600 گرم در لیتر استفاده کنید.
• میوه‌های خانواده سیب: در برابر سوختگی، زخم پوست، کانکر (نوعی شته، کرم یا برفک که باعث فساد میوه می‌شود) و بیماری sooty blotch، حدود 600 تا 1200 گرم در لیتر استفاده کنید.
• میوه‌های هسته سخت: در برابر پیچ خوردگی برگ هلو، پوسیدگی قهوه‌ای، sooty blotch، کانکر و سوختگی، تقریباً 100 تا 1200 گرم در لیتر استفاده کنید. حداقل دو درمان زمستانی توصیه می‌شود: پس‌از ریزش برگ و بلافاصله پس‌از هرس درختان.
• مرکبات: در برابر گاموز (نوعی آفت گیاهی که نشانه آن تولید و تراوش نابهنجار صمغ است)، کانکر مرکبات، sooty blotch و زخم مرکبات، حدود 700 تا 800 گرم در هر لیتر استفاده کنید.
• درختان زیتون: در برابر بیماری peacock spot (لکه طاووسی) و sooty blotch حدود 700 تا 800 گرم در لیتر استفاده شود.
• گوجه‌فرنگی: در برابر آلترناریا، آنتراکنوز (انواع بیماری‌های قارچی گیاهان که موجب پیدایش تاول‌های گرد بر میوه و برگ می‌شود)، سفیدک کرکی و لکه‌های باکتریایی، حدود 600 تا 800 گرم در لیتر استفاده کنید.
• سایر سبزیجات: در برابر آلترناریا، آنتراکنوز، سفیدک کرک، لکه باکتریایی، سرکوسپورا و زنگ‌زدگی برگ سبزی، تقریباً 300 تا 500 گرم در لیتر استفاده کنید.

عوارض استفاده از مخلوط بردوفیکس

مشخص شده است که مخلوط بردو به‌دلیل تجمع احتمالی مس بیش‌ازحد در خاک، برای کرم‌های خاکی مضر است. همچنین در زمان‌های قدیم (اوایل قرن بیستم) که هنوز عوارض احتمالی سولفات مس بر روی بدن انسان شناخته نشده بودند، بسیاری از کارگرانی که مزارع را با این ماده سمپاشی می‌کردند، گاهی دچار مسمومیت‌های جدی می‌شدند؛ بنابراین هنگام کار با آن حتماً از دستکش، عینک و ماسک مخصوص برای سمپاشی استفاده کنید.

خدمات و محصولات شیمیایی صنعتی آپادانا پارسه زنجان

شرکت آپادانا پارسه زنجان که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مس سولفات بدون اسید نیتریک در ایران است با استفاده از مواد اولیه مرغوب و دانش بالایی که در زمینه تولید محصولات کشاورزی بر پایه مس دارد، اکنون اقدام به تولید مخلوط بردوفیکس کاملاً طبیعی و بدون مواد نگهدارنده مضر برای گیاهان کرده است؛ بنابراین شما می‌توانید همین حالا برای خرید بردوفیکس با کارشناسان ما تماس بگیرید و مشاوره تخصصی کاملاً رایگان دریافت کنید.

در عصری که کشاورزی پایدار و شیوه‌های مدیریت آفات سازگار با محیط‌زیست از اهمیت بالایی برخوردار هستند، مخلوط بردوفیکس همچنان به‌عنوان چراغی از کارایی و قابلیت اطمینان می‌درخشد! سابقه اثبات‌شده این ماده در کنترل بیماری‌های قارچی و باکتریایی، همراه با مقرون‌به‌صرفه‌بودن و تطبیق‌پذیری آن، این مخلوط را به ابزاری ارزشمند برای تولیدکنندگانی تبدیل می‌کند که به‌دنبال محافظت از محصولات خود و درعین‌حال به‌حداقل‌رساندن اثرات زیست‌محیطی هستند. با درک مزایای این ماده و پیروی از بهترین روش‌ها برای استفاده از آن، کشاورزان، باغداران و صاحبان تاکستان‌ها می‌توانند از قدرت آن برای محافظت از گیاهان خود و ترویج اکوسیستم‌های دوستدار محیط‌زیست برای نسل‌های آینده استفاده کنند.

منبع ++++