برای رنگ آمیزی پارچه ها، از رنگ های مختلفی استفاده می شود. در صنعت نساجی، انواع متنوعی از رنگ های پارچه وجود دارد. با این حال، دو نوع اصلی از رنگ‌ها، در دسته بندی رنگ‌های طبیعی و رنگ ‌های مصنوعی قرار دارند. رنگ های طبیعی همانطور که از نام آن پیداست با استخراج رنگدانه های طبیعی از گیاهان، حیوانات و مواد معدنی ساخته می شوند.

از سوی دیگر، رنگ های نساجی مصنوعی، ساخت بشر هستند. این کار با سنتز مواد شیمیایی و فلزات برای به دست آوردن رنگ انتخابی انجام می شود. برای رنگ دادن به انواع منسوجات، از انواع رنگ های پارچه استفاده می شود. پارچه را می توان در هر مرحله از فرآیند تولید نساجی رنگ کرد، چه در الیاف، نخ، پارچه و یا حتی روی منسوجات تمام شده باشد.

صنعت نساجی 

تا قبل از انقلاب صنعتی، بسیاری از محصولات در صنعت نساجی در خانه و بدون استفاده از ماشین آلات ساخته می شدند. اما ایجاد ماشین آلات، منجر به ظهور کارخانه ها شد و خیلی زود، پارچه به تولید انبوه رسید.

اگرچه بخش عمده ای از صنعت نساجی، شامل تولید پوشاک است، اما بسیاری از افراد در طراحی مدهای جدید از آن ها استفاده می کنند. برخی دیگر از شرکت های نساجی ملحفه، پتو، روبالشتی و حوله تولید می کنند. البته باید در نظر داشت که نوع موادی که به صورت محلی تولید می شود، از کشوری به کشور دیگر بسیار متفاوت است که تنوع رنگ های نساجی را نیز شامل می شود.

صنایع چاپ

صنعت چاپ، به حوزه‌ای اطلاق می ‌شود که با ایجاد مواد چاپی مانند کتاب، تراکت و تبلیغات درگیر است. این صنعت را می توان به چند دسته تقسیم کرد که شامل چاپ تجاری، چاپ کتاب، خدمات پیش از چاپ و فرم های تجاری خواهد بود.

اگرچه چاپ به طور معمول، به بازتولید جوهر و کاغذ از متن یا گرافیک اشاره دارد، اما می تواند به فرآیند چاپ لباس یا موارد دیگر از طریق فرآیندی به نام چاپ صفحه نیز اشاره داشته باشد.

طرح های چاپ شده روی لباس هایی که می پوشید، برچسب های روی محصولات خریداری شده، کتاب هاو تبلیغاتی که مشاهده می کنید، در صنعت چاپ خود را نشان می دهند. این در حالی است که همه این زمینه ها با هم ترکیب می شوند تا یک مجموعه به نام صنعت چاپ ایجاد کنند.

انواع رنگ های مورد استفاده در صنعت چاپ و نساجی

در اینجا به انواع رنگ های مورد استفاده در صنایع نساجی و چاپ می پردازیم. می توانید برای دریافت اطلاعات کامل تر و راهنمایی های جامع، با کارشناسان ما در تماس باشید.

رنگ های اسیدی

از این نوع رنگ های پارچه، در رنگرزی الیافی مانند پشم و ابریشم استفاده می شود. رنگ های اسیدی بهترین انتخاب رنگ برای رنگ آمیزی پارچه های از این دست هستند. رنگ اسیدی به خودی خود مقوله بزرگی از انواع رنگ های پارچه است و انواع مختلف دیگری را نیز شامل می شود.

رنگ های دندانه ای

رنگ های دندانه ای، مقاومتی بالاتر در مقایسه با رنگ های اسیدی در برابر رطوبت و آب داشته و انواع مواد شيميايي همچون آنتراكينوني و آزو را شامل می شود. از این رنگ های نساجی، براي رنگرزي پشم و اليافپلي آميدي استفاده می شود. هنگامی که از این رنگ ها در حمام های رنگرزی استفاده می شود،  در دو محیط مختلف اسیدی و خنثی برای فلزات کروم یا کبالت بهره گرفته می شود که دارای نسبت های متفاوتی است.

رنگ های مستقیم

رنگ مستقیم، یکی از انواع رنگ های نساجی است که برای رنگ آمیزی الیاف سلولزی مانند پنبه استفاده می شود. رنگ ‌های مستقیم، نسبت به سایر رنگ ‌های پارچه ارزان ‌تر هستند و همین یکی از دلایل ترجیح آن بر رنگ‌ های دیگر می باشد. این رنگ ها، به طور معمول، مات بوده و مانند سایر رنگ های پارچه، سریع شسته نمی شوند. با این حال، در مقایسه با رنگ ‌های واکنش‌پذیر و اکتیو، رنگ ‌های مستقیم، تابش نور سریع ‌تری دارند.

سولفات مس نیز جزو رنگ دهنده ها در نساجی است و هم محافظت کننده الیاف در نساجی است و این یکی از دلایلی است که قیمت سولفات مس برای افراد صنعت نساجی مهم است.
خرید سولفات مس صنعتی در این صنعت بسیار عمده اتفاق می افتد.

رنگ های گوگردی

رنگ های گوگردی، متداول ‌ترین رنگ ‌های نساجی هستند که در تمام رنگ ‌های پارچه استفاده می ‌شود. این یک رنگ ارزان است و ماندگاری خوبی در شستشو دارد. همچنین استفاده از آن آسان است و به طور معمول، برای پارچه های نخی مورد استفاده قرار می گیرد.

فرآیند رنگرزی پارچه با استفاده از رنگ گوگردی شامل مراحل مختلفی است که احیا، رنگرزی، شستشو، اکسیداسیون، صابون زدن و شستشوی نهایی را در برمی گیرد. رنگ‌های گوگردی به طور معمول، منجر به پارچه ‌های کدر می‌ شوند و در چاپ نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

رنگ های خمی

رنگ خمی نوعی رنگ پارچه است که در آب نامحلول می باشد. رنگ‌ های آن، با ویژگی نیاز به یک عامل کاهنده برای جذب، شناخته شده‌اند. علاوه بر این، برای رنگ آمیزی پارچه با رنگ خمی، واکنش هایی مانند اکسیداسیون، کاهش و کنترل pH برجسته، ضروری است. فرآیند رنگرزی با این رنگ های نساجی، در یک سطل یا یک خمره انجام می شود. آنها دارای ثبات رنگ بالایی هستند.

رنگ های راکتیو

رنگ واکنش پذیر فیبر یا رنگ های راکتیو، یک پیوند مولکولی با مولکول های فیبر و مولکول های رنگ ایجاد می کند. رنگ ‌های راکتیو برای استفاده در پارچه ‌های پنبه‌ای و سایر پارچه‌های الیاف سلولزی یا پروتئینی کارآمد هستند.

از آنجایی که مولکول ‌های رنگ به مولکول‌ های الیاف متصل می ‌شوند، پارچه‌ های رنگ‌شده با رنگ‌ های راکتیو، ایمن ‌ترین پارچه ‌ها برای شستشو هستند. این بدان معنی است که این پارچه ها را می توان بدون نگرانی از رنگ دهی، با پارچه های دیگر شستشو داد.

رنگ های دیسپرس

دیسپرس نوعی رنگ پارچه است که در آب نامحلول است. این رنگ مخصوص رنگرزی استات سلولز ساخته شده است. قالب های پراکنده به صورت ذرات ریز آسیاب می شوند تا خمیری به دست آمده و یا حتی با اسپری خشک می شوند، تا پودر به دست آید. به طور معمول، برای رنگ آمیزی پلی استر استفاده می شود. اما از رنگ های پراکنده می توان برای رنگ آمیزی پارچه های دیگر مانند پارچه های نایلونی و ژرژت نیز استفاده کرد.

رنگ های بازی

رنگ ‌های پایه، رنگ‌ های کاتیونی هستند و برای رنگ‌آمیزی پارچه ‌هایی مانند پارچه ابریشم خالص، نایلون، پشم و سایر پارچه‌های اکریلیک اصلاح ‌شده استفاده می ‌شوند. این یکی از انواع رنگ های نساجی است و انتخاب رایج در صنعت نساجی محسوب می شود. معمولاً اسید استیک برای افزایش جذب رنگ، به حمام رنگ اضافه می شود. این رنگ در رنگ آمیزی کاغذ نیز استفاده می گردد.

پیگمنت ها

كاربرد این نوع از رنگ ها، در مقایسه با فرآیند رایج در رنگرزی الیاف نساجی متفاوت است. این نوع از رنگ ها، به جهت برخورداری از ذرات نامحلول در آب، نمی توانند در مراحل رنگرزی، به داخل لیف نفوذ نمایند. برای این کار، لازم است که پیگمنت ها در هنگام تولید الیاف، با مواد تشکیل دهنده و پیش از انجام ریسندگی مخلوط شده و آن ها را رنگ نمود. این روش، دارای رنگ ثابت مناسبی بوده و می تواند به سادگی، الیاف مصنوعی را رنگ نماید.

رنگ های ازونیک

انواع رنگ های پارچه حاوی گروه های نامحلول آزو را رنگ های آزوئیک می نامند. این رنگها از واکنش دو جزء کوپلینگ کامپاند و دی آزو کامپاند تولید می شوند. از آنجایی که رنگ های آزوئیک، در آب نامحلول هستند، پایداری آب در این رنگ های نساجی عالی است. رنگ‌ های آزوئیک، دارای خواص رنگ ‌آمیزی بالایی در محدوده قرمز تا زرد هستند.

رنگ های درخشان کننده فلورسنتیپ

در خصوص رنگ های درخشان کننده فلورسنتیپ، باید اشاره کنیم که دارای ترکیباتی بدون رنگ بوده و قادر هستند تا تشعشع ماورای بنفش را جذب کرده و می توانند به نور مرئی در طیف رنگی میان آبی تا بنفش تبدیل گردد. این امر باعث می شود تا محصولات دارای رنگ درخشان تری بوده و بهترین گزینه برای الیاف نایلون، پنبه و پشم باشد. از این محصول، در میزان زیادی برای تولید مواد شوینده ای همچون صابون استفاده می شود.

رنگ های موردانت

این نوع رنگ پارچه، نیاز به ماده ای دارد که باعث افزایش و بهبود پایداری رنگ پارچه در برابر نور، آب و تعریق می شود. مهم است که در انتخاب رنگدانه دقت کنید. زیرا می تواند رنگ پارچه فانتزی را تغییر دهد. این امکان وجود دارد که از آن برای رنگ آمیزی پارچه هایی مانند پلی استر، ابریشم، ابریشم مصنوعی، پشم اکریلیک و نایلون استفاده نمود. ضمن آن که رنگ دارای کیفیت عالی چسبندگی است اما به روشنی رنگ های اسیدی نمی باشد.

رنگ های طبیعی

رنگ های طبیعی، نوعی رنگ دوستدار محیط زیست هستند که از منابع طبیعی مانند گیاهان، حیوانات و مواد معدنی به دست می آیند. موردنت ها برای تثبیت رنگ استفاده می شوند و معمولاً غیر سمی هستند. هنگامی که با یک رنگ طبیعی سازگار با محیط زیست ترکیب می شود، نتیجه نهایی یک پارچه چاپ شده خوب است. با این حال، گاهی اوقات رنگ های طبیعی، کارایی کمتری نسبت به سایر انواع رنگ ها دارند.

رنگ های همه منظوره

این نوع از رنگ های نساجی، مخلوطی از انواع رنگ ‌ها است که در آن رنگ مستقیم با رنگ اسیدی ترکیب شده و رنگ جدیدی به دست می‌آید که برای طیف وسیعی از پارچه‌ها مناسب است. رنگ ‌های همه منظوره می ‌توانند طیف وسیعی از پارچه‌ها را رنگ کنند، حتی پارچه ‌هایی که ترکیبی از دو الیاف را دارند. اما نمی توان از این رنگ، برای رنگرزی پارچه پلی استر یا ژاکارد استفاده کرد.

سوالات متداول

• در صنعت نساجی چند نوع رنگ وجود دارد؟
  در صنعت نساجی بیش از 12 نوع رنگ وجود دارد که چند مورد از آنها عبارت است از رنگ های اسیدی و رنگ های دندانه ای و … هستند
• در صنعت های نساجی چه ماده های شیمیایی استفاده و کاربرد دارد؟
  یکی از ماده های شیمیایی که در صنعت نساجی استفاده می شود سولفات مس صنعتی است که استفاده های فراوانی در نساجی دارد.