پارسا فلاح
امروزه استفاده از مواد شیمیایی مناسب برای کنترل کیفیت آب استخرها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کات کبود یا سولفات مس، یکی از موادی است که به‌طور گسترده برای جلوگیری از رشد جلبکها و باکتری‌ها در استخرها به‌کار می‌رود. اما ميزان مصرف كات كبود در استخر، موضوعی است که نیاز به دقت و آگاهی دارد، زیرا مصرف نادرست آن می‌تواند عواقب نامطلوبی داشته باشد. مصرف کمتر از حد نیاز ممکن است به رشد میکروارگانیسم‌ها و کاهش کیفیت آب منجر شود، در حالی که مصرف بیش‌ازحد می‌تواند به مشکلات سلامتی برای شناگران و آسیب به تجهیزات استخر منجر گردد.
در نظر گرفتن عواملی مانند حجم آب، درجه حرارت و میزان آلودگی موجود در استخر، در تعیین میزان کات کبود در استخر بسیار مهم است. همچنین، آشنایی با استانداردها و دستورالعمل‌های ارائه‌شده توسط سازمان‌های بهداشتی، می‌تواند در استفاده بهینه از کات کبود مؤثر باشد. در این مقاله، به بررسی دقیق میزان کات کبود در استخر خواهیم پرداخت و راهنمایی‌های کاربردی برای استفاده ایمن و مؤثر از این ماده ارائه می‌دهیم تا بتوانید استخر خود را در بهترین شرایط نگه دارید.
کات کبود یا سولفات مس (CuSO₄)، یک ترکیب شیمیایی کریستالی با رنگ آبی جذاب است که به‌دلیل خواص ضد میکروبی و جلبک‌کشی خود، در نگهداری استخرها نقش مهمی ایفا می‌کند. اما آگاهی از ميزان مصرف كات كبود در استخر، برای دستیابی به بهترین نتایج و جلوگیری از عوارض جانبی ضروری است. بنابراین، باید با 4 خاصیت مهمی که استفاده از کات کبود در استخر را توجیه میکنند، آشنا شویم:
به‌همین ترتیب، دلایل استفاده از کات کبود در استخر عبارتند از:
استفاده از کات کبود (سولفات مس) در استخرها نیازمند دقت و برنامه‌ریزی است تا اثربخشی آن در کنترل جلبکها و میکروارگانیسم‌های مضر به حداکثر برسد. درک زمان مناسب برای افزودن کات کبود به استخر، همراه با تعیین ميزان مصرف كات كبود در استخر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ برای مثال در آغاز فصل شنا، زمانی که استخر برای استفاده آماده می‌شود، افزودن کات کبود می‌تواند به جلوگیری از رشد اولیه جلبکها کمک کند. در این مرحله، پس از پر کردن استخر و قبل از استفاده عمومی، با تعیین دقیق میزان استفاده از کات کبود در استخر، می‌توان محیطی بهداشتی و تمیز ایجاد کرد.
همچنین، با افزایش دمای هوا و آب، شرایط برای رشد جلبکها مساعدتر می‌شود. در فصول گرم سال، نظارت بر وضعیت آب استخر و افزودن کات کبود در زمان‌های مناسب، با توجه به میزان استفاده از کات کبود در استخر ضروری است. افزایش دما می‌تواند سرعت تکثیر جلبکها را افزایش دهد، بنابراین تنظیم برنامه منظم برای افزودن کات کبود مفید است. اگر تغییراتی مانند کدر شدن آب، لغزندگی سطوح یا تغییر رنگ مشاهده شود، این می‌تواند نشانه رشد جلبکها باشد. در این موارد، افزودن مناسب‌ترین ميزان مصرف كات كبود در استخر می‌تواند به حل مشکل کمک کند. همچنین، بررسی منظم پارامترهای شیمیایی آب، مانند pH و قلیائیت کل اهمیت دارد.
بارندگی‌های شدید هم می‌توانند باعث ورود آلودگی‌ها و مواد مغذی به استخر شوند که رشد جلبکها را تحریک می‌کند. پس از چنین رویدادهایی، استفاده از کات کبود و تنظیم میزان استفاده از کات کبود در استخر می‌تواند به حفظ کیفیت آب کمک کند. برنامه‌ریزی برای افزودن کات کبود به‌صورت دوره‌ای، به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه، می‌تواند از رشد جلبکها جلوگیری کند. بسته به شرایط استخر و محیط اطراف، ممکن است لازم باشد هر 2 تا 4 هفته یک‌بار، با تعیین دقیق میزان استفاده از کات کبود در استخر این کار انجام شود.
استفاده از کات کبود (زاج کبود) به‌عنوان جلبک‌کش در استخرها بسیار مؤثر است، اما تعیین میزان استفاده از کات کبود در استخر، نیازمند دقت و توجه به عوامل متعددی است. عوامل مؤثر بر میزان استفاده از کات کبود در استخر، عبارتند از:
برای تمیز کردن آب استخر در ابتدای فصل تابستان، میزان استفاده از کات کبود در استخر به‌طور معمول بین 5 تا 10 گرم در هر متر مکعب آب توصیه می‌شود. در زیر جدولی ارائه شده است که میزان مصرف را بر اساس حجم‌های مختلف نشان می‌دهد:
| حجم آب استخر | مقدار کات کبود مورد نیاز |
| 1 متر مکعب (1,000 لیتر) | 5 تا 10 گرم |
| 10 متر مکعب (10,000 لیتر) | 50 تا 100 گرم |
| 50 متر مکعب (50,000 لیتر) | 250 تا 500 گرم |
| 100 متر مکعب (100,000 لیتر) | 500 تا 1,000 گرم (0.5 تا 1 کیلوگرم) |
| 2,500 متر مکعب | 12.5 تا 25 کیلوگرم |
بنابراین مثلا برای استخری با حجم 50 متر مکعب، ميزان مصرف كات كبود در استخر برابر با 250 تا 500 گرم خواهد بود یا برای استخری با حجم 100 متر مکعب، مقدار مورد نیاز 500 تا 1,000 گرم (نیم تا یک کیلوگرم) است. محصول را ابتدا در مقدار کمی آب حل کرده و آن را در سطح کل استخر پخش کنید.
ضمنا، اگر از سولفات مس به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه استفاده می‌شود (یعنی آب استخر سبز نیست، اما سولفات مس در هنگام پر کردن استخر برای پیشگیری اضافه می‌شود)، فقط به‌عنوان پیشگیری از 2 تا 4 گرم کات کبود در هر متر مکعب استفاده کنید. اگر کات کبود برای نگهداری زمستانی استخر استفاده می‌شود، از 50 گرم در هر متر مکعب آب استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: نگهداری استخر با مواد شیمیایی
مراحل گام به گام تمیز کردن جلبکهای استخر با کات کبود به شکل زیر است:
نکات مهم در استفاده از کات کبود برای آب استخر، عبارتند از:
از آنجا که سولفات مس علاوه‌بر جلبکها موجودات زنده دیگر را نیز از بین می‌برد (از جمله ماهی‌ها)، استفاده از آن برای برکه‌ها توصیه نمی‌شود. با این‌حال، استخرهای شنا متفاوت هستند. به جز انسان‌ها، استخرهایی که در آن‌ها از کات کبود استفاده می‌شود نباید موجودات زنده دیگری به جز جلبکها داشته باشند، به‌همین دلیل سولفات مس به‌عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده توسط تامین‌کنندگان استخر به فروش می‌رسد. این ماده برای شناگران ایمن است، اما از آنجایی که سولفات مس تبخیر نمی‌شود، باید با دقت استفاده شود. استفاده مکرر از این ماده می‌تواند باعث ایجاد لکه روی لایه پوششی استخر، تجهیزات غوطه‌ور در آب و حتی پوست افرادی که مدت زیادی در آب می‌مانند شود.
مثلا سولفات مس زمانی بهتر عمل می‌کند که pH آب استخر بین 7.2 تا 7.6 باشد. این محدوده pH باعث می‌شود کلر به‌عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده مؤثرتر عمل کند و در نتیجه، سولفات مس نیز به‌عنوان جلبک‌کش کارایی بیشتری داشته باشد. اگر pH بیش‌ازحد بالا است، میتوانید با افزودن اسید موریاتیک یا اسید خشک (بی‌سولفات سدیم) آن را کاهش دهید و اگر pH خیلی پایین است، با استفاده از کربنات سدیم (سودا اش) یا بی‌کربنات سدیم (جوش شیرین) آن را بالا ببرید.
قلیائیت کل (Total Alkalinity – TA) آب که متفاوت از pH است نیز اهمیت دارد. TA یک معیار از همه مواد قلیایی حل‌شده در آب است و وقتی که در محدوده مناسب (بین 80 تا 120 قسمت در میلیون) قرار دارد، به‌عنوان یک بافر عمل کرده و از تغییرات شدید pH جلوگیری می‌کند. بنابراین اگر TA کمتر از 50 ppm یا بیشتر از 200 ppm باشد، نباید سولفات مس را به آب استخر اضافه کرد. برای افزایش TA از سودا اش استفاده کنید و برای کاهش آن، از اسید خشک کمک بگیرید.
از آنجایی که سولفات مس به‌صورت دانه‌ای موجود است، باید قبل از افزودن آن به آب استخر، در آب حل شود. در غیر این صورت، خطر لکه‌دار شدن و توزیع نابرابر ضدعفونی‌کننده وجود دارد. کریستال‌ها را در یک سطل بریزید و به اندازه کافی آب اضافه کنید تا به‌طور کامل حل شوند و یک محلول قابل پاشیدن و ریختن ایجاد کنید.
میتوانید محلول سولفات مس را با قدم زدن در اطراف محیط استخر و اضافه کردن تدریجی آن به آب بریزید، اما یک روش بهتر برای اطمینان از توزیع یکنواخت و از بین بردن کامل جلبکها، اسپری کردن آن است. محلول را در یک اسپری‌کننده باغچه بریزید و در اطراف استخر قدم بزنید و سطح آب را به‌طور کامل اسپری کنید. حتماً کل محلول را استفاده کنید. باید سولفات مس را زمانی به آب استخر اضافه کنید که دمای آب حداقل 15 درجه سلسیوس یا بالاتر باشد، زیرا سولفات مس در آب سرد به خوبی عمل نمی‌کند. پس از اضافه کردن محلول، چند ساعت صبر کنید تا در آب پخش شود و سپس میتوانید از استخر استفاده کنید.
استفاده از کات کبود در استخرها برای کنترل رشد جلبکها و بهبود کیفیت آب بسیار مؤثر است. اما برای اطمینان از کاربرد ایمن و مؤثر، نیاز به تجهیزات و ابزارهای مناسبی دارید. در این بخش، تجهیزات مورد نیاز برای افزودن کات کبود به استخر را با تأکید بر ميزان مصرف كات كبود در استخر و روش‌های صحیح اعمال آن توضیح می‌دهیم:
بیشتر بخوانید: کات کبود
شرکت آپادانا پارسه زنجان با ارائه خدمات و محصولات شیمیایی صنعتی، به‌عنوان یکی از تأمین‌کنندگان معتبر مواد شیمیایی در ایران شناخته می‌شود. این شرکت با تمرکز بر کیفیت و تأمین نیازهای صنایع مختلف، محصولاتی همچون سولفات مس صنعتی را با استانداردهای بالا عرضه می‌کند. مشتریان می‌توانند برای خرید سولفات مس با کیفیت به آپادانا پارسه زنجان مراجعه کنند و از قیمت‌های رقابتی آن بهره‌مند شوند. قیمت سولفات مس ارائه‌شده توسط این شرکت، با توجه به کیفیت محصول و نیازهای صنعتی، مناسب و رقابتی است.
در استفاده از کات کبود برای استخرها، دقت در مقدار مصرف و شرایط آب استخر از اهمیت بالایی برخوردار است و همیشه باید ميزان مصرف كات كبود در استخر را تحت نظارت داشته باشیم. این ماده به‌عنوان یک جلبک‌کش مؤثر، می‌تواند به بهبود کیفیت آب و حذف جلبکها کمک کند، اما باید با دقت و با توجه به حجم آب و قلیائیت آن استفاده شود. استفاده بیش‌ازحد از کات کبود می‌تواند منجر به لکه‌دار شدن تجهیزات و دیواره‌های استخر و حتی آسیب به پوست شود. بنابراین، رعایت دوزهای توصیه‌شده و تنظیم پارامترهای آب مانند pH و قلیائیت کل، تضمین‌کننده عملکرد بهینه و ایمنی بیشتر در استخر است.
شما میتوانید سولفات مس را در اسکیمر بریزید یا مستقیماً در استخر بریزید. هر دو روش به خوبی عمل میکنند و به پاکسازی استخر و از بین بردن جلبکها کمک میکنند.
این مقدار به قلیائیت آب بستگی دارد. فرمول زیر برای محاسبه مقدار دقیق سولفات مس استفاده می‌شود:
+ قلیائیت کل (PPM) ÷ 100 = مقدار مورد نیاز سولفات مس (PPM)
مثال: اگر قلیائیت برکه 200 PPM باشد:
+ 200 ÷ 100 = 2 PPM سولفات مس مورد نیاز = 2 میلی‌گرم در 1 لیتر.
+ اگر حجم برکه 100,000 لیتر باشد، شما به 200 گرم سولفات مس نیاز دارید.
شرکت آپادانا پارسه زنجان شیمی با بیش از چند دهه فعالیت در حوزه تولید محصولات شیمیایی صنعتی، به تولید و صادرات انواع سولفات مس بدون اسید نیتریک پرداخته و توانسته پاسخگوی نیازهای مشتریان در صنایع مختلف باشد.
